Adultyzm – przykłady

Co to jest adultyzm? W jaki sposób wpływa na życie młodych osób? Czy może być niebezpieczny? Adultyzm – przykłady, definicja i odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Pisaliśmy już o zjawisku jakim jest ageizm, czyli dyskryminacja ze względu na wiek. Jego odmianę stanowi adultyzm. Czym jest? Adultyzm to postawa lekceważąca względem osób młodych lub niepełnoletnich.

Co oznacza słowo adultyzm?

Skąd się wzięła nazwa adultyzm? O dziwo, okazuje się starsza niż ageizm, którego stanowi przecież odmianę. Po raz pierwszy terminu tego użył Patterson Du Bois w swojej książce Fireside Child-study: The Art of Being Fair and Kind. Opisywał w niej władzę, jaką dorośli mają nad dziećmi z racji swojego starszeństwa oraz sposób, w jaki ją wykorzystują. Dzieło Du Bois jako jedne z pierwszych głosiło pogląd, iż lekceważenie to postawa krzywdząca i niekorzystna dla rozwoju dzieci.

Bardzo podobnie jak w przypadku ageizmu, słowo adultyzm powstało z połączenia dwóch członów: „adult” (czyli po angielsku „dorosły”) oraz końcówki „-ism” charakterystycznej dla terminów wyrażających różnego rodzaju postawy dyskryminacji. Adult + ism oznacza więc dyskryminację osób, które nie osiągnęły dorosłości lub które się uważa za niedorosłe.

 

Adultyzm – przykłady

Przede wszystkim poprzez stałe decydowanie za młode osoby bez brania pod uwagę ich własnych opinii, pragnień i preferencji. Oczywiście do pewnego wieku należy to robić, ponieważ dzieci pozostają na takim etapie rozwoju, który uniemożliwia im podejmowanie całkiem świadomych decyzji. Do pewnego momentu również stan wiedzy i umiejętności nie pozwala na większą autonomię. Jednakże z czasem możliwość podejmowania decyzji przez młodych ludzi powinna się stopniowo rozszerzać. O ile opiekun ma głos w kwestiach prawnych, istnieje nadal wiele sfer życia, w których można pozwolić niepełnoletnim na postępowanie według własnych zasad.

Bardzo trudną rolą rodzica lub opiekuna okazuje się w tej sytuacji zachowanie balansu pomiędzy udzielaniem większej wolności a chronieniem wychowanka. Część decyzji dorosłych umotywowana jest życiowym doświadczeniem i ma na uwadze wyłącznie dobro dziecka. Czasem jednak ta decyzyjność przeradza się w nadmierną kontrolę i odcinanie od jakiejkolwiek możliwości samostanowienia. To budzi frustracje młodych ludzi, a czasem nawet skutkuje różnego rodzaju traumami. Nie daje także pola do popełniania błędów i ponoszenia za nie konsekwencji, a to zwykle stanowi podstawę przygotowań do dorosłości.

 

Adultyzm – przykłady: Niedoszacowanie wieku

O dziwo, często ofiarą przejawów adultyzmu padają także osoby pełnoletnie. Ich młody wygląd może powodować pomyłki i niewłaściwe założenia ze strony innych osób. Otoczenie pozostaje w przeświadczeniu, iż są o wiele młodsze niż w rzeczywistości, co wpływa na charakter wzajemnych relacji. Wygląd zewnętrzny sprawia wówczas, że jego posiadacze spotykają się z brakiem szacunku i posłuchu wśród np. współpracowników. Ich opinia jest rzadziej brana pod uwagę, wręcz przeciwnie, napotykają na próby sterowania, podejmowania decyzji w ich imieniu.

Wszystko to wynika właśnie z adultyzmu. Przeświadczenie, iż liczba przeżytych lat jest jedynym kryterium dla poważnego traktowania, prowadzi do ignorowania wszelkich cech charakteru danej osoby. Wówczas bez względu na zgromadzone już (niejednokrotnie spore) doświadczenie, wiedzę i poglądy, osoby o młodym wyglądzie traktuje się jak dzieci. Pomyłka związana z niedoszacowaniem wieku nie stanowi usprawiedliwienia dla zachowań dyskryminujących.

 

Adultyzm przykłady: Lekceważenie poważnych objawów

Innym przejawem adultyzmu jest wtłaczanie młodych ludzi w pewne stereotypy, dzięki czemu łatwiej tłumaczyć lub banalizować ich zachowania. Typowym dla tego typu postawy jest określenie „zbuntowany nastolatek”. Dzięki ogólnie przyjętemu przeświadczeniu, iż młodzi ludzie przeżywają przysłowiowy okres „burzy i naporu”, można łatwo przejść do porządku dziennego wobec ich niecodziennych zachowań. Popadanie w konflikty, pogorszenie się wyników w nauce, brak kontaktu z bliskimi, problemy z używkami i prawem uznaje się wówczas za typowe przejawy buntu. Łatwo wówczas, patrząc z pozycji protekcjonalnego dorosłego, zlekceważyć niepokojące objawy.

Młody człowiek może zacząć doświadczać objawów chorób lub zaburzeń psychicznych. Coraz częściej mamy do czynienia z przypadkami ciężkiej depresji wśród nastolatków (szczególnie w związku z czasem izolacji społecznej). Jeszcze w okresie szkolnym rozwinąć się mogą groźne uzależnienia lub mają miejsce trudne wydarzenia rzutujące później na całe życie danego człowieka. Nie należy zatem bagatelizować jakichkolwiek niepokojących obserwacji, przypisując je „typowemu” buntowi.

 

Jak uniknąć adultyzmu?

Młodego człowieka należy przede wszystkim potraktować jak równego sobie rozmówcę, z prawem do swoich własnych problemów oraz poważnych przeżyć. Bez dialogu nastawionego na zrozumienie, a nie wymuszone rady, bardzo trudno odszukać najbardziej optymalne rozwiązanie. Wiele zależy zatem od mentalnego nastawienia osoby starszej, która stara się pomóc. Jakie to nastawienie? Jak rozmawiać z młodymi ludźmi tak, by budować wartościową relację jak równy z równym?

– Stale przypominaj sobie, że nie rozmawiasz z kimś młodszym, a po porostu z rozumną osobą.

– Nie oceniaj, nie przerywaj, nie dopowiadaj. Aktywne słuchanie to także pozwalanie drugiej osobie na pełne wyrażenie swoich uczuć. Wysłuchaj wszystkiego do końca, a potem możesz sparafrazować lub podsumować słowa rozmówcy.

– Pamiętaj, że świat się bardzo szybko zmienia. Obecnie coraz mniej rad działa uniwersalnie, zatem coś co sprawdzało się w przypadku twojego pokolenia, w kolejnym może już nie mieć racji bytu.

– W trakcie poszukiwań problemu bądź partnerem a nie wykładowcą. Proponuj a nie rozkazuj. Możesz wskazać rozwiązania, których skuteczność sprawdziłeś, jednak licz się z odmową i ją  uszanuj.

– Przyjmij nastawienie „każdy aspekt może mieć znaczenie”. To pozwoli uniknąć zlekceważenia ważnych sygnałów wysyłanych przez nastolatka lub niegrzecznego pominięcia opinii młodszego kolegi z pracy.