Zmiana czasu a zdrowie

Mamy za sobą kolejną zmianę czasu. Chociaż jesteśmy już przyzwyczajeni do przestawiania zegarków co kilka miesięcy, nasze organizmy mogą się nadal przeciw temu buntować. Zmiana czasu a zdrowie: jakie są potencjalne negatywne skutki? Jak się przed nimi chronić?

 

Zmiana czasu a zdrowie

W ostatnią niedzielę marca i października następuje ogólnopolskie przesuwanie wskazówek zegarów o godzinę wstecz lub naprzód. Wprowadzenie tej praktyki było początkowo podyktowane oszczędnościami, ponieważ dzięki niej spadało zużycie prądu. Dziś nie ma to zbyt dużego znaczenia, gdyż w większości firm światła zapala się bez względu na poziom nasłonecznienia na zewnątrz. Co więcej, obecnie bez przerwy działa tak wiele urządzeń, że samo oświetlenie przestało być tak znaczącym aspektem zużycia energii elektrycznej. Nadal jednak nie wycofano się ze zmian czasu pomimo licznych planów ogłaszanych przez polityków.

Chociaż większość z nas jest całkowicie przyzwyczajona i pogodzona z regularnym przestawianiem zegarków, nie oznacza to zbyt dobrych konsekwencji dla naszego zdrowia. Dlaczego?

Organizm ludzki działa według własnego rytmu i dostosowuje poziom energii do pór dnia. W odpowiednich momentach wydzielane są hormony regulujące pracę układu nerwowego i krwionośnego, np. melatonina lub kortyzol. To ich prawidłowa gospodarka pomaga wstać rano i aktywnie spędzić dzień, po czym wieczorem wyciszyć się przed snem. Na pozór niewielka zmiana – bo tylko o godzinę – w naszej codziennej rutynie może mocno zachwiać tym delikatnym układem sił hormonalnych.

 

Jakie mogą wystąpić skutki uboczne zmiany czasu?

Większość z nas dotykają bardzo umiarkowane objawy dezorientacji organizmu wywołanego przestawianiem zegarków. Najpopularniejsze to:

– senność (nawet jeśli dzięki zmianie czasu spaliśmy dłużej),

– otępienie, uczucie rozbicia,

– brak koncentracji,

– zmęczenie,

– bezsenność,

– bóle głowy,

– wzrosty lub spadki ciśnienia.

Badania naukowe dowiodły, iż w okolicach daty zmiany czasu z zimowego na letni wzrasta ilość przypadków zawałów serca. Przyczyną mogą być właśnie wspomniane wahania ciśnienia krwi, które z kolei osłabiają pracę tego organu. W tym czasie należy zatem zwracać szczególną uwagę na samopoczucie osób starszych i dotkniętych chorobami układu krwionośnego.

 

Zmiana czasu a zdrowie – jak o siebie zadbać?

Czas na adaptację

Co robić, by jak najbardziej zniwelować przykre skutki zmiany czasu i zarazem chronić swoje zdrowie? Po pierwsze, dajmy naszemu organizmowi więcej czasu na przystosowanie się. Już na tydzień lub dwa tygodnie przed zmianą czasu zacznijmy przestawiać budzik o kilka minut (do przodu lub do tyłu). Dzięki temu dodatkowa lub utracona godzina nie rozreguluje aż tak bardzo naszego snu. Stopniowe dostosowywanie się nie spowoduje większego szoku zarówno dla naszej fizjologii jak i dla planu dnia. Łatwiej nam będzie zasnąć w przypadku zmiany na czas zimowy lub łatwiej wstać wcześniej po wiosennym przesuwaniu wskazówek.

Zdrowy sen

W okolicach zmiany czasu starajmy się także maksymalnie zadbać o jakość naszego snu. Jest to często pomijany element naszej codziennej higieny, który ma jednak ogromne znaczenie dla zdrowia i samopoczucia. Przed snem unikajmy podjadania (ostatni posiłek powinien odbyć się na co najmniej 3 godziny przed zaśnięciem). Ograniczmy też ekspozycję na niebieskie światło: odpada więc oglądanie telewizora, korzystanie ze smartfona i laptopa. Sięgnijmy za to po książkę, której lektura skutecznie nas wyciszy. Zapewnijmy sobie maksymalne możliwe odcięcie od hałasu i światła w momencie zasypiania. Zasłońmy okna zaciemniającymi kotarami, a jeśli otaczają nas dźwięki z zewnątrz, zagłuszmy je białym szumem w słuchawkach dousznych. Z kolei rano zaraz po przebudzeniu zapewnijmy sobie jak najwięcej światła, by skuteczniej się wybudzić.

Nieoceniony sport

Bardzo ważną rolę w regulacji gospodarki hormonalnej oraz w dostarczaniu sobie codziennego zastrzyku energii jest aktywność fizyczna. Nawet umiarkowany wysiłek taki jak spacer lub przejażdżka rowerem może znacznie poprawić samopoczucie, również w okresach obniżonego nastroju i spadku energii. W miarę możliwości starajmy się uprawiać sport na świeżym powietrzu, z jak największą ekspozycję na słońce. Zarówno późną jesienią jak i wczesną wiosną możemy bowiem cierpieć na niedobory witaminy D, co z kolei znacznie pogarsza samopoczucie. Słońce dodaje także energii do działania, a zmiany czasu służą właśnie jak najbardziej optymalnemu wykorzystaniu czasu od wschodu do zachodu.

Dobre planowanie

Warto pamiętać o zbliżającej się zmianie czasu i odpowiednio zaplanować sobie weekend z utratą lub naddatkiem jednej godziny. Wszystko po to, by zminimalizować wpływ zmian na nasz organizm. W miarę możliwości postarajmy się o dzień wolny lub przerwę w grafiku, tak by móc się w pełni wyspać. Nie poświęcajmy też tych dni na imprezowanie, gdyż to spowoduje jeszcze większe rozregulowanie fizjologii organizmu. Zaopiekujmy się raczej sami sobą, dajmy sobie przestrzeń na odpoczynek, regenerację i stopniowe przejście z czasu zimowego na letni lub na odwrót.

 

Zmiana czasu a zdrowie – podsumowanie

Zmiana czasu stanowi obciążenie dla nas wszystkich. Jedni odczuwają chwilowe zmęczenie, inni cierpią na szereg dolegliwości, które mogą nawet zagrażać życiu. Jednak bez względu stopień nasilenia reakcji naszego organizmu, powinniśmy szczególnie dbać o siebie w tych konkretnych miesiącach. Z całą pewnością zyska na tym nasze zdrowie i samopoczucie. 

Polecamy lekturę pozostałych naszych artykułów dotyczących zdrowia, a w szczególności: 

Neurastenia – objawy leczenie i profilaktyka, Czy perfumy są szkodliwe?