Alergie pokarmowe

Światowa Organizacja Zdrowia wraz ze swoim oddziałem do spraw żywności i upraw (FAO) stworzyły podsumowanie dotyczące obecnego stanu wiedzy na temat alergii pokarmowych. Na podstawie tych danych przedstawiamy, jak alergie pokarmowe wpływają obecnie na nasze życie oraz jak się przed nimi chronić.

 

Alergie pokarmowe to globalny problem, który staje się coraz bardziej powszechny w różnych regionach na całym świecie. W obszarach dobrze rozwiniętych dotyka aż 10% populacji. Z kolei w krajach rozwijających się, gdzie dotąd nie występowały w znacznym stopniu, teraz bardzo szybko się nasilają.

W związku z tym warto nieustannie się edukować na temat źródeł nietolerancji. Poniżej przedstawiamy 5 rzeczy, które warto wiedzieć o alergenach w żywności:

 

1. Alergie pokarmowe to nieodpowiednia reakcja systemu odpornościowego

 

Alergia pokarmowa występuje wtedy, gdy podczas ekspozycji na konkretny bodziec pokarmowy, powstaje nienaturalna reakcja ze strony układu odpornościowego. Alergie pokarmowe przebiegają bardzo szybko, w ciągu minut od spożycia lub ekspozycji. Niektóre jednak uaktywniają się po kilku godzinach od kontaktu z daną żywnością. Reakcje alergiczne bywają nieprzewidywalne, o symptomach wahających się od lekkiej wysypki do ciężkiego wstrząsu anafilaktycznego. Nietolerancje, na przykład na laktozę, nie są tym samym, co reakcje alergiczne. Traktuje się je zatem jako całkiem osobną kategorię.

Mimo że, niektóre dziecięce alergie pokarmowe pojawiają się i znikają po pewnym czasie, w zasadzie nie ma skutecznych leków na tego typu zaburzenia. Zapobieganie stanowi tu jedyne remedium.

 

2. Niektóre alergie pokarmowe mają znacznie cięższy przebieg

Główne alergeny zawarte w Kodeksie Żywnościowym (Codex Alimentarius) to składniki żywności, które powodują alergie w wielu grupach społecznych na całym świecie. Z dużym prawdopodobieństwem są w stanie wywołać ciężkie reakcje, nawet po spożyciu małej ich ilości.

Te „priorytetowe alergeny” to przede wszystkim, tak zwana wielka ósemka: mleko, jaja, ryby, małże, orzechy, zboża, soja oraz siarczyny (w stężeniu od 10mg/kg). W Stanach Zjednoczonych wielka ósemka odpowiada aż za 90% wszystkich przypadków alergii pokarmowych.

W Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej, Kanadzie, Japonii, Australii oraz Nowej Zelandii przestrzegane są zalecenia Kodeksu Żywieniowego, w związku z czym produkty pakowane muszą zawierać odpowiednie znakowanie informujące o występowaniu alergenów.

 

3. Alergie pokarmowe i ich nasilenie różnią się w zależności od kraju

Alergie pokarmowe wiążą się ściśle z rodzajem diety i nawykami żywieniowymi danych grup społecznych. W związku z tym częstość występowania alergii różni się w poszczególnych krajach i regionach. Nie da się jednak uniknąć rosnącej liczby nowych przypadków z powodu rozpowszechniania się niektórych produktów w coraz większych obszarach na świecie.

Na przykład, owoc kiwi został po raz pierwszy przywieziony do Japonii w latach 60. XX wieku. Dzisiaj, według wyników najnowszych badań, kiwi znajduje się w pierwszej dziesiątce produktów wywołujących najwięcej alergii w kraju.

Kodeks Żywnościowy zawiera listę składników żywności, których obecność w produktach powinna być zawsze oznaczana na opakowaniach. Wykaz ten może jednak nie zawierać wszystkich alergenów dotykających konkretnych społeczności. Każde państwo powinno sfinansować wewnętrzne badania nad tym, czy wszystkie potencjalnie niebezpieczne składniki znajdują się na opakowaniach i jakie ich ilości mogą wywołać reakcje alergiczne. Wszystko to przy zwróceniu odpowiedniej uwagi na zwyczaje żywieniowe społeczności.

 

4. Odpowiednia higiena oraz testy laboratoryjne mogą ułatwiać wykrycie i obniżanie ilości alergenów w żywności

W większości przypadków problemy alergiczne wywołują konkretne proteiny zawarte w różnych rodzajach żywności. Te związki mogą występować w nich naturalnie lub trafiać do produktów w zmienionej formie w związku z przetwarzaniem. Na przykład, prażenie orzeszków ziemnych zmienia strukturę występujących w nich białek. Dodatkowo, proteiny te mogą znaleźć się w żywności tylko i wyłącznie poprzez kontakt z danym alergenem.

Kodeks Żywnościowy rekomenduje odpowiednie dobre praktyki dotyczące higieny, których zachowanie obniża ryzyko kontaktu i przeniesienia alergenu. Użytkowanie narzędzi laboratoryjnych w celu wykrycia nawet najniższych poziomów występowania niechcianych protein może także okazać się bardzo skutecznym rozwiązaniem. Wspomniane narzędzia umożliwiają producentom żywności szybkie reagowanie. Dzieje się to na przykład poprzez potwierdzanie faktu, iż ich maszyny oraz pomieszczenia produkcyjne zostały odpowiednio wyczyszczone, zdezynfekowane i pozbawione niechcianych substancji. Należy jednak pamiętać, że badania uznaje się za wiarygodne, tylko jeśli są wykonywane przez wykwalifikowanych techników laboratoryjnych.

 

5. Odpowiednia staranność przy oznaczaniu produktów pozwala chronić konsumentów

Komisja Kodeksu Żywnościowego zdefiniowała wzór postępowania w związku z zarządzaniem ryzykiem występowania w żywności alergenów w celu zminimalizowania ryzyka kontaktu krzyżowego. Jednakże pomimo najlepszych starań, alergeny pokarmowe mogą nadal przypadkowo pojawiać się w niektórych produktach. Dobrym przykładem tego typu ryzyka jest produkcja ciemnej czekolady na linii produkcyjnej, która obsługuje również czekoladę mleczną. Usunięcie z instrumentów wszelkich pozostałości nabiału stanowi bardzo trudne zadanie. W takim przypadku zwrot „Może zawierać produkty mleczne” powinien zostać użyty w celu ostrzeżenia konsumentów, którzy nie powinni spożywać mleka.

Komisja Kodeksu Żywnościowego pracuje nad stworzeniem międzynarodowego doradztwa w sprawie profilaktycznego informowania na temat alergenów. Jednakże konsumenci dotknięci alergiami muszą wykazać podobną staranność podczas zakupów – czytając etykiety i sprawdzając w wykazie alergenów, czy dany produkt jest dla nich właściwy.

Tworzenie odpowiednich regulacji w kwestii oznaczeń dotyczących alergenów przynosi pożądane korzyści oraz zapewnia bezpieczeństwo produktów żywnościowych w sklepach. Wiele państw zatwierdziło już przepisy dotyczące informowania o alergenach na etykietach produktowych. Ich podejście do problemu i realizacja rozporządzeń zależy w dużej mierze od lokalnego kontekstu. Z tego powodu konieczne są dalsze prace nad międzynarodowymi wytycznymi wyznaczającymi dobre praktyki produkcji, pakowania i sprzedaży.