Stanowi utrapienie dla ponad 12% dorosłych w Stanach Zjednoczonych. Coraz częściej powstrzymuje młodych (głównie, choć nie tylko) ludzi przed angażowaniem się w poważniejsze związki. Co to jest i kogo dotyczy gamofobia? Czy jest nową chorobą cywilizacyjną i jak może wpływać na naszą przyszłość?

 

Gamofobię definiuje się jako irracjonalny i przesadny strach przed tworzeniem stałych relacji z innymi ludźmi, szczególnie przed małżeństwem. Część osób dotkniętych gamofobią nie dopuszcza do utworzenia się mocniejszych więzi z partnerami, stawiając na krótkotrwałe i powierzchowne romanse. U niektórych lęk staje się tak paraliżujący, że uniemożliwia nawiązywanie jakichkolwiek romantycznych znajomości.

Do niedawna tego typu problemy identyfikowano jako brak odpowiedzialności, niedostateczną dojrzałość lub wygodnictwo. Wraz z rozwojem nauki i badań nad ludzkim umysłem, zgłębiono cały wachlarz fobii i obecnie część osób unikających małżeństwa można zakwalifikować jako cierpiące na fobię.

 

Kogo dotyczy gamofobia – objawy i diagnostyka

Objawy gamofobii są charakterystyczne dla większości napadów lękowych. Charakteryzują je między innymi:

•  przyśpieszony oddech oraz tętno,
•  drżenie rąk,
•  zawroty głowy,
•  duszności,
•  dekoncentracja,
•  pocenie się,
•  uczucie paraliżującego strachu,
•  wrażenie dławienia się.

 

To tylko część typowych objawów, jednak wiele osób może odczuwać o wiele bardziej nasilone symptomy. Diagnozę wystawia się na podstawie wystąpienia powyższych, jednak konieczne są także inne stwierdzone zachowania, przede wszystkim:

– szybkie zrywanie romantycznych relacji

– tendencje unikające, brak zaangażowania w związki

– doświadczenie co najmniej jednego ataku lęku

– doświadczenie ograniczeń i trudności w codziennym funkcjonowaniu spowodowanych lękiem.

 

Objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej pół roku, aby można było stwierdzić gamofobię. Dodatkowo diagnoza musi jednocześnie oddzielić lub wykluczyć wystąpienie innych, podobnych zaburzeń. Wśród nich znajduje się m.in. lęk społeczny, hafefobia, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, choroba afektywna dwubiegunowa, nerwica lękowa lub depresja. Gamofobię łatwiej diagnozuje się, jeżeli chory zerwał co najmniej kilka znajomości ze względu na swoje zaburzenie.

 

Kogo dotyczy gamofobia – przyczyny

Badania wskazują na dwie główne przyczyny zapadania na gamofobię: style wychowawcze oraz genetykę. Istnieje duże prawdopodobieństwo, iż pewne skłonności można odziedziczyć, jednakże większe znaczenie mają doświadczenia z dzieciństwa. Badania wskazały, iż kluczową rolę odgrywa jakość relacji nawiązywanych między dzieckiem a opiekunami. Jeśli jest to relacja zaangażowana, trwała i odpowiedzialna – bardzo prawdopodobne, że przyszły dorosły będzie ją naśladował. Jeśli jednak dziecko nie doświadczy bliskich relacji z dorosłymi, później będą one dla niego czymś nieznanym, a w konsekwencji budzącym lęk.

Zupełnie inny charakter ma gamofobia, która wykształciła się wskutek doświadczonej traumy. Ofiary różnego rodzaju przemocy, DDA, osoby cierpiące na syndrom stresu pourazowego lub mające za sobą toksyczne związki przejawiają zwiększone predyspozycje do odczuwania lęku przed stałymi związkami i małżeństwem. Może rozwinąć się u nich tendencja unikająca, która dodatkowo napędza strach.

 

Gamofobia – leczenie

Jeżeli już uda się poprawnie zdiagnozować gamofobię (co może się okazać bardzo trudne), konieczna jest terapia pod okiem specjalisty (psychologa lub psychiatry). Poleca się terapię poznawczo-behawioralną lub stopniową ekspozycję na źródło lęku. Obie te metody pozwalają oswajać się z myślą o związkach oraz zrozumieć własne reakcje i ich przyczyny. Czasem lekarz może zdecydować o wspomagającym leczeniu farmakologicznym. Gwarantuje ono ustabilizowanie psychiki pacjenta, dzięki czemu może skupić się na terapii. Często leki konieczne są, jeśli gamofobii towarzyszą inne zaburzenia, takie jak nerwica czy depresja.

 

Co można zrobić samemu w walce z gamofobią?

Oczywiście nic nie zastąpi sesji terapeutycznych ze specjalistą. Gamofobia może być tylko wynikiem innego, cięższego zaburzenia i nie należy jej bagatelizować. Istnieją jednak techniki, które łagodzą objawy i wspomagają efekty leczenia. Jak sobie pomóc?

– Przede wszystkim należy uważnie obserwować własne reakcje i myśli pojawiające się w określonych sytuacjach życiowych. Dobrze jest zapisywać je codziennie w dzienniku/pamiętniku oraz przy okazji monitorować swój nastrój.

– Korzystne bywa analizowanie historii swoich relacji. Należy wziąć pod uwagę wszystkie osoby, które odegrały ważną rolę w naszym życiu, nie tylko potencjalnych partnerów. Warte refleksji są także więzy rodzinne. Wgląd we własną historię nie ma na celu wyłonienia winnych i oskarżenie o wywołanie zaburzeń, a lepsze zrozumienie siebie, co pozwala na skuteczniejsze leczenie.

– Objawy lękowe można doraźnie łagodzić poprzez techniki relaksacyjne. Ćwiczenia oddechowe, elementy jogi oraz dokładne poznanie i dostrzeganie własnych reakcji pozwala skutecznie walczyć z objawami. Świadomy chory jest w stanie niemal natychmiast rozpoznać atak i zniwelować jego nieprzyjemne skutki. Wiele osób błędnie odczytuje sygnały z ciała jako objaw innej choroby (np. problemy z sercem, płucami, choroby neurologiczne). Strach przed kolejną diagnozą jeszcze bardziej napędza lęki i nasila objawy.

 

Kogo dotyczy gamofobia – podsumowanie

Gamofobia coraz częściej dotyka młodszych pokoleń i może obecnie być postrzegana przez pryzmat choroby cywilizacyjnej. Pewnemu rozluźnieniu uległy normy społeczne, które w przeszłości absolutnie wymagały wchodzenia w związki małżeńskie i zakładania rodzin. Obecnie coraz mniej osób postrzega małżeństwo jako naturalną życiową kolej rzeczy. W grupach rówieśniczych piętnuje się szybkie decyzje o ożenku, a popiera rozwój kariery. Część młodych ludzi odczuwa z kolei nacisk ze strony rodziny, by jak najszybciej stanąć przed ołtarzem. Sprzeczne sygnały dochodzące od rodziny i od rówieśników bardzo często mogą pogłębiać napięcie i pogłębiać demonizację samej instytucji małżeństwa.

To wszystko stanowi jedynie ułamek rzeczywistych przyczyn, które wywołują u ludzi tego typu fobię. Każdy przypadek jest inny i składa się na niego wiele czynników, różnych historii i odmiennych objawów. Właśnie dlatego tak trudno chorobę właściwie diagnozować, w wyniku czego osoby nią dotknięte mogą czuć się wyobcowane i niezrozumiane. Jak im pomóc? Przede wszystkim powstrzymując się od szufladkowania i przypisywania braku odpowiedzialności. Każdy zasługuje na empatię i zainteresowanie. Niechęć do podejmowania takich lub innych zachowań może wynikać właśnie z zaburzenia – te z kolei należy leczyć zamiast piętnować.