Novel food

Lista tak zwanych novel foods coraz bardziej się rozszerza i to w zawrotnym tempie. Coraz częściej napotykamy na nie podczas wizyt w supermarkecie, przeszukując internetowe oferty. Zastanawiamy się wówczas, co to jest novel food i jakie przepisy regulują ich obrót na rynku. My przedstawiamy najważniejsze fakty, które warto znać w związku z novel food.

 

Definicja novel food

Dosłowne tłumaczenie novel food to „nowa żywność” lub „nowinka spożywcza”. W Polsce najczęściej stosuje się jednak angielską nazwę, nawet w odniesieniu do regulacji prawnych. Definicja novel food według Komisji Europejskiej  to żywność, która nie była konsumowana w znacznej ilości przez ludzi w Unii Europejskiej przed 15 maja 1997 roku, to jest przed datą wejścia w życie pierwszego Rozporządzenia dotyczącego nowej żywności. Komisja precyzuje definicję, podając, iż novel food to żywność innowacyjna, dopiero opracowana, stworzona przy użyciu najnowszych technologii i procesów produkcji. To także żywność, która jest lub była tradycyjnie spożywana poza granicami Unii Europejskiej.

 

Przykłady novel food

Jakie jednak konkretnie rodzaje żywności można przyporządkować do grupy novel food? Sama Komisja Europejska podaje kilka przykładów:

– Nowe źródła witamin, na przykład witaminy K (menachinon),

– Nowe ekstrakty uzyskiwane ze znanych już źródeł pożywienia (np. fosfolipidy, w które bogaty jest kryl antarktyczny odławiany już od lat 70. XX wieku),

– Żywność uprawiana w krajach rozwijających się, która trafiła do Europy (np. nasiona chia, komosa ryżowa),

– Żywność uzyskiwana poprzez wykorzystanie nowych technologii produkcyjnych (na przykład poprzez wykorzystywanie naświetlania promieniami UV produktów mlecznych, zbożowych).

 

Jak wprowadzić novel food do obrotu?

Jeżeli producent żywności ma zamiar wprowadzić innowacyjne produkty na rynek danego państwa, musi najpierw upewnić się, że kategoria jego wyrobów widnieje na liście novel food. Komisja Europejska publikuje i na bieżąco aktualizuje spis nowej żywności wraz z odpowiednim statusem prawnym. Oprócz sprawdzenia tego spisu, producent powinien zwrócić się także do odpowiednich organów kontrolnych państwa. W przypadku Polski jest to Główny Inspektorat Sanitarny.

Składanie wniosku

W celu wprowadzenia produktu na rynek wysyła się do takiego organu wniosek z załączonymi wynikami badań i dokumentami zaświadczającymi, iż produkt spełnia normy wykazane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej (WE) nr 258/97. Dodatkowo, kopię wniosku powinna otrzymać Komisja Europejska.

W dokumentach aplikacyjnych, oprócz podstawowych danych takich jak nazwa wnioskującego i nazwa żywności, koniecznie należy umieścić szczegółowe informacje, takie jak dokładny opis procesu produkcji, pełny skład żywności, dowody naukowe na możliwość bezpiecznego spożywania, sposób przeprowadzania analizy. Pełną informację na ten temat znaleźć można w Rozporządzeniu 258/97.

Na co zwracają uwagę organy kontrolne podczas rozpatrywania wniosków? Przede wszystkim na trzy główne wymogi względem produktów, które kandydują do miana novel food. Powinny one być:

• Całkowicie bezpieczne dla konsumenta,
• Odpowiednio oznaczone, tak by uniknąć dezinformacji i wprowadzania w błąd,
• Na tyle podobne do produktów, które mają zastępować, by pozostać w równym stopniu korzystne i odżywcze dla konsumenta.

 

Co ostatnio trafiło do wykazu nowej żywności?

Komisja Europejska co rusz uzupełnia listę o produkty, które pozytywnie przeszły proces weryfikacji i znalazły się na liście nowej żywności Unii Europejskiej. Jakie produkty wpisano na listę w ostatnim roku?

– Suszony miąższ kawowca Coffea arabica L. lub Coffea canephora Pierre ex A. Froehner,

– Szarańcza wędrowna Locusta migratoria w postaci mrożonej, sproszkowanej i suszonej,

– Suszone larwy chrząszcza mącznika młynarka Tenebrio molitor,

– Olej z mikroalg Schizochytrium sp. (WZU477).

 

Jak widać, produkcja żywności skłania się coraz bardziej ku efektywnemu wykorzystaniu białka zwierzęcego pochodzącego z owadów. Spowodowane jest to rosnącymi kosztami utrzymania hodowli i produkcji mięsa. Także światowe zapotrzebowanie na dobrej jakości białko wciąż rośnie przy silnych ruchach ekologicznych na rzecz dobrostanu zwierząt. Zatem możliwe, że kolejne pozycje w liście novel food KE zajmą właśnie owady. Również te same przyczyny stoją u podstaw badań nad mięsem hodowanym komórkowo, którego obecność na europejskich rynkach staje się coraz bardziej prawdopodobna.