Co to jest urbex?

Przeszukując oferty lub pomysły dotyczące sposobów na spędzanie czasu wolnego, możemy natrafić na tajemniczo brzmiące słowo: urbex. Co to jest? Skąd się wziął i czy stanowi dobrą alternatywę dla zwykłego zwiedzania?

Urbex to skrót od angielskiej nazwy urban exploration oznaczającej po prostu eksplorowanie miasta. Nie dotyczy to jednak przechadzania się po popularnych muzeach czy galeriach lub krążenia po centrach handlowych. To raczej wyszukiwanie mało znanych lub opuszczonych budynków oraz zwiedzanie ich bez względu na stan zachowania. Często właśnie wysoki poziom dewastacji i zaniedbania tych budowli decyduje o ich popularności wśród nowej generacji turystów.

Co to jest urbex? Skąd się wziął?

Urbex odnosi się przede wszystkim do stosunkowo nowych budowli (rzadko do zabytków), zatem jego korzenie sięgają XX wieku. Powstał z chęci odkrywania zapomnianych części miast oraz stanowi gratkę dla wielbicieli adrenaliny. Jego początki są trudne do ustalenia, ponieważ  nigdy nie zyskał oficjalnego statusu. Wiele wypraw w ramach eksploracji miejskiej ma nielegalny charakter, ponieważ narusza własność prywatną. Z kolei wiele z nich może być także skrajnie niebezpieczne. Istnieją listy ofiar śmiertelnych urbexu i chociaż pochłania on corocznie coraz więcej istnień, popularność tego typu rozrywki nie spada.

Co to jest urbex? Jakie mogą być jego rodzaje?

Urbex można podzielić na kilka podkategorii w zależności od rodzaju odwiedzanych miejsc. Mamy do czynienia z następującymi grupami obiektów:

– porzucone budynki

– budynki działające/zamieszkałe

– tunele kanalizacyjne

– tunele tranzytowe

– schrony i bunkry

– obiekty wodne (statki, łodzie)

– dzielnice i większe obszary miejskie.

Może istnieć jeszcze więcej kategorii, w zależności od obiektów powstających w miastach. Największą grupę  stanowią jednak budynki/miejsca opuszczone. Mogą to być szpitale, bloki mieszkalne, galerie handlowe, kościoły, wesołe miasteczka, hotele, banki.

Jakie są niebezpieczeństwa związane z urbexem?

Niebezpieczne budynki

Przede wszystkim brak jakiegokolwiek nadzoru i obecności osób trzecich. Nawet w dobrze zachowanym i uczęszczanym budynku może zdarzyć się wypadek. Natomiast lokalizacje urbexowe są zwykle trudno dostępne i ulokowane na uboczu, zatem o wiele trudniej o uzyskanie pomocy w razie sytuacji kryzysowej.

Spore trudności może sprawiać stan zachowania budynków. Wiele z nich grozi zawaleniem, nie posiada żadnego oświetlenia. W większości napotkać można wystające ostre przedmioty lub odsłoniętą instalację elektryczną. Dlatego podczas eksploracji wskazany jest odpowiedni ubiór zabezpieczający, wyposażenie (lina, latarka, naładowany telefon) oraz ogromna doza ostrożności i skupienia.

Kolejne niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą urbex to czynnik ludzki. Tunele i opuszczone budynki bywają miejscami spotkań grup przestępczych, wandali i osób ukrywających się przed policją. Stanowią potencjalne zagrożenie dla pojawiających się turystów, którzy mogą w takiej sytuacji liczyć wyłącznie na siebie samych. Niekiedy brak nawet zasięgu, by w razie niebezpieczeństwa poinformować właściwe służby.

Otoczenie

Nawet sama natura i otoczenie mogą znacznie zaszkodzić miłośnikom tego typu eksploracji. Zaniedbane tereny wokół opuszczonych budynków mogą okazać się takim samym zagrożeniem jak walące się elementy konstrukcyjne. Niektóre lokalizacje pustoszeją ze względu na skażenie lub zanieczyszczenie środowiska i o tym również powinno się pamiętać w trakcie zwiedzania. Sztandarowym przykładem jest tu opuszczona Prypeć, stająca się coraz częstszym celem wycieczek osób zafascynowanych historią awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu. To skrajny przypadek, jednak pamiętajmy, iż w każdej dawnej fabryce lub zakładzie pracy (oraz wokół nich) mogą nadal znajdować się niebezpieczne substancje.

Prawo – czy urbex jest legalny?

Konsekwencje prawne urbexu to także ważna kwestia, która powinna sprawić, iż dwa razy zastanowimy się przed rozpoczęciem eksploracji. Wiele osób zastanawia się, czy urbex jest legalny. W wielu przypadkach niestety nie. Nawet jeśli budynek lub teren wygląda na opuszczony, nie należy zakładać, iż nie posiada właściciela. W przypadku przyłapania (przez ochronę, kamery lub poprzez upublicznienie zdjęć z wycieczki) grozi nam kara za wtargnięcie, naruszenie miru domowego. Jeszcze więcej kłopotów możemy mieć, jeśli spowodujemy zniszczenia lub coś ze sobą zabierzemy w ramach „pamiątki”. Właściciel może nas pociągnąć do odpowiedzialności za kradzież, naruszenie lub zniszczenie mienia. Warto się dwa razy zastanowić, czy chwila rozrywki jest tego warta oraz zawsze wybierać te lokalizacje, których odwiedzanie jest na pewno dozwolone.

Co to jest urbex? Jak bezpiecznie zwiedzać?

Jeśli jednak dana osoba już zdecyduje się na tego typu ekstremalną rozrywkę, powinna mieć zawsze na uwadze bezpieczeństwo własne i osób towarzyszących. Należy przeprowadzać każdorazowo wnikliwy research dotyczący planowanej wycieczki. Im więcej szczegółów zostanie wyłapanych zawczasu, tym mniej niemiłych niespodzianek w trakcie eksploracji. Zbieranie informacji powinno także ustrzec nas przed wejściem na teren prywatny lub oznaczony zakazami wstępu, co zwykle wiąże się z konsekwencjami prawnymi. Warto również należeć do grup dyskusyjnych prowadzonych przez miłośników urbexu. Tam bardziej doświadczeni dzielą się swoją wiedzą, polecają ciekawe lokalizacje oraz – co najważniejsze – przestrzegają przed niebezpieczeństwem.

Tak jak już wspominaliśmy, do wyprawy urbexowej niezbędny jest właściwy ubiór i ekwipunek. Porządne buty, ciepła odzież, kask, latarka, naładowany telefon oraz lina – to absolutne minimum, jakie powinniśmy ze sobą zabrać, jeśli zależy nam na własnym bezpieczeństwie. Zaleca się także umieszczanie w plecaku podręcznej apteczki pierwszej pomocy. Bardziej ekstremalne wyprawy (np. w miejsca zanieczyszczone, trudno dostępne) wymagają specjalistycznego sprzętu, który zawsze należy dostosować do destynacji.

Nie tylko nasze własne dobro się liczy, ale także odwiedzanych miejsc. Pomimo iż opuszczone, mogą kiedyś zostać zrewitalizowane lub posłużyć jako rozrywka dla kolejnych eksploratorów. Przypominamy zatem po raz kolejny, by niczego nie niszczyć ani nie zabierać ze sobą żadnych suwenirów. Sami miłośnicy urbexu powtarzają zawsze, by pozostawić po sobie jedynie ślady na zakurzonych podłogach. Eksploratorzy nie są wandalami i nie chcą też za takich uchodzić. Podobnie jak rezerwaty przyrody, opuszczone lokalizacje także zasługują na szacunek, choćby ze względu na swoją wartość historyczną i rozrywkową.