Jak zachować work-life balance?

Pracujemy coraz dłużej i ciężej. Czasem mentalnie wcale nie wychodzimy z pracy. Choć to często próby poradzenia sobie z kryzysem, który dotyka obecnie wszystkich, warto pamiętać o podstawowych zasadach dbania o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Jak zachować work-life balance?

Jak zachować work-life balance – objawy przepracowania

Coraz częściej podejmowane są kroki (nawet prawne) w celu stworzenia zdrowej proporcji pracy i odpoczynku. W kolejnych krajach eksperymentalnie wprowadza się 4-dniowy tydzień pracy. Pojawił się też zakaz wykonywania telefonów do pracowników przebywających na urlopie lub zwolnieniu lekarskim. Zwiększa się świadomość dotycząca wagi odpoczynku w planie dnia każdego pracownika. Jednak nadal ogromna rzesza ludzi przepracowuje się codziennie nad siły, walcząc z ubóstwem, próbując zebrać pieniądze na upragnione cele lub po prostu uciekając w pracę od innych problemów. To jednak droga donikąd, gdyż nadwyrężanie organizmu zwykle bardzo negatywnie odbija się na zdrowiu fizycznym i psychicznym.

Jakie są najczęstsze objawy przepracowania?

– problemy z koncentracją,

– ciągła senność lub problemy ze snem,

– brak apetytu lub napady głodu,

– stany lękowe,

– nadmierny stres,

– irytacja, nerwowość,

– częste zmiany nastroju.

Jak zachować work-life balance – skutki nadmiaru pracy

To oczywiście tylko kilka przykładów. Każdy reaguje bowiem inaczej na nadmiar obowiązków, zatem lista najczęstszych objawów może znacznie się wydłużać. Jeśli jednak przeciążamy organizm w ten sposób przez dłuższy czas, napotykamy na daleko bardziej niebezpieczne skutki przepracowania.

Są nimi przede wszystkim:

– nerwica lękowa,

– stany depresyjne, depresja,

– problemy z układem trawiennym, wrzody żołądka,

– podwyższone ciśnienie krwi,

– choroby układu sercowo-naczyniowego,

– zaburzenia odżywiania,

– zaburzenia gospodarki hormonalnej.

Jak zachować work-life balance? Porady i tipy

Skoro już ustaliliśmy, że nadmiar pracy stanowi zagrożenie dla ludzkiego zdrowia, zastanówmy się jak mu przeciwdziałać. Można to robić na różnych poziomach, radzimy jednak od ustalenia jasnych granic i zasad współpracy w miejscu zatrudnienia.

Relacja z pracodawcą

Takie ustalenia najlepiej przeprowadzić już w pierwszych dniach pracy, tak by nikt nie był w późniejszym czasie zaskoczony naszym postępowaniem. Warto zawsze zapytać o ilość i oczekiwania pracodawcy względem nadgodzin, można o to samo zagadnąć bezpośredniego zwierzchnika lub kogoś z działu zasobów ludzkich. Wówczas zaznaczamy swoją gotowość (lub brak) do wyrabiania nadgodzin lub pozostawania pod telefonem poza standardowymi godzinami pracy. W tym momencie warto też zaznaczyć, że nasza dostępność w dniach wolnych będzie ograniczona. To znaczy, że nie mamy obowiązku odbierać telefonu w trakcie urlopu, zwolnienia lekarskiego, w dniach wybranych na opiekę nad dziećmi itp. Jeśli natomiast wyrazimy zgodę na kontakt z pracodawcą w tym czasie i ewentualne zadania, które nam przydzieli, ustalmy od razu formę rekompensaty (lepsza stawka godzinowa lub dodatkowe dni wolne do wybrania).

Odpoczynek organizmu

Jeśli postawiliśmy już jasno warunki współpracy z pracodawcą, warto przyjrzeć się sposobom, w jaki spędzamy czas po pracy. Czy wykorzystujemy wolne chwile na regenerację organizmu? A może nie dajemy sobie wytchnienia? Ważną składową wypoczynku i zachowania codziennego balansu jest zaserwowanie odmiany dla ciała i umysłu. Co to znaczy? Jeśli nasza praca polega na przesiadywaniu przy biurku, a narzędziem jest komputer lub smartfon, odpoczynek powinien polegać na aktywności fizycznej i ograniczeniu elektroniki. Pracownicy fizyczni mogą wybrać bardziej umiarkowane aktywności po zakończeniu pracy. Ważne jednak, by w tym czasie regenerowali nadwyrężone partie ciała i zadbali o ich prawidłowe funkcjonowanie. W grę wchodzi zatem nie tylko leżenie na kanapie przed telewizorem, a raczej ćwiczenia rozciągające, techniki relaksacyjne (np. w celu ochrony kręgosłupa, wzmocnienia mięśni pleców i karku).

Wytchnienie dla psychiki

Co natomiast zrobić jeśli największym przeciwnikiem zachowania prawidłowego work-life balance jest nasz umysł? To prawdopodobnie największy problem wszystkich przepracowanych. Bez względu na sposób zatrudnienia, charakter obowiązków i podejmowaną odpowiedzialność, każdemu dystansowanie się od pracy może sprawiać trudności. Co pomaga w takich przypadkach? Standardowe metody łagodzenia stresu stosowane także w sytuacjach niezwiązanych z pracą. Przede wszystkim pomaga skupienie uwagi na czymś ciekawym, absorbującym. Zawsze starajmy się zaplanować sobie krótki czas odpoczynku, kiedy już wypełnimy swoje domowe obowiązki. Nie muszą to być oczywiście drogie, spektakularne przyjemności. Czasem wystarczy lektura dobrej książki, nauka nowego języka lub praca w ogrodzie. Takie czynności skutecznie zajmują myśli i pozwalają oczyścić umysł. Stymulująco na mózg wpływają także spacery lub bieganie. Uwalniają hormony poprawiające nastrój i zmuszają do skupienia się na otoczeniu (najlepiej na łonie natury). Nic dziwnego, że utarł się już angielski termin daily mental-health walk – codzienny spacer dla zdrowia psychicznego.

Samodyscyplina

Pomocne może być także postawienie sobie samemu pewnych granic i przestrzeganie konkretnego reżimu. Na przykład postanawiamy sobie, że w momencie wyjścia z pracy porzucamy wszelkie rozterki z nią związane. Przejście przez drzwi stanowi mentalne odcięcie się, umysłowe zamknięcie pewnego rozdziału (przynajmniej do końca dnia). Zawieramy sami ze sobą umowę, że po pracy nie sprawdzamy wiadomości, skrzynki e-mail czy firmowych mediów społecznościowych. Każdej myśli o problemach w pracy pozwalamy szybko przeminąć, nie roztrząsamy jej. Przestrzeganie swoich własnych zasad i ćwiczenie takiej dyscypliny każdego dnia wzmaga umiejętności odcinania się i prawidłowego odpoczynku. Po czasie umysł wzmacnia swoje mechanizmy obronne przed stresem tak samo jak mięśnie wzmacniają się podczas codziennych wizyt na siłowni.

Odpoczynek jest obowiązkiem

Osoby o najbardziej napiętym grafiku często mają problemy ze znalezieniem nawet kilku chwil na przyjemności w ciągu dnia. Pracują na drugi etat, tkwią w korkach, zajmują się dziećmi, gotują, sprzątają, załatwiają sprawy w urzędach… Niekiedy brakuje czasu nawet na sen. Wówczas „kradną” dla siebie zaledwie parę minut dziennie, najczęściej buszując wieczorem po internecie. To z kolei zaburza ich nocny odpoczynek i sprawia, że są rano jeszcze bardziej zmęczeni. Tak bardzo zajęte osoby powinny spisywać plan dnia z całą listą obowiązków, wśród których koniecznie musi znaleźć się odpoczynek. Jako zadanie. Resztę czynności należy dobierać i organizować z uwzględnieniem tego punktu jako koniecznego i niemożliwego do wyrzucenia z grafiku. Wówczas łatwiej wygospodarować czas i dodatkowo znika poczucie winy, że odpoczywamy, zaniedbując coś innego.

Jak zachować work-life balance? Korzyści widoczne gołym okiem

Work-life balance wymaga wbrew pozorom całkiem sporo pracy. Przynajmniej na początku, wydawać się może wyzwaniem, jednak przy odrobinie systematyczności staje się codzienną rutyną. Ma ogromne znaczenie dla zdrowia i komfortu każdego z nas, zatem nie powinno się go uważać za opcję tylko za konieczność. Na dłuższą metę zapobiega chorobom zawodowym, wypaleniu, zaburzeniom psychicznym. Pomaga uodpornić się na stres i bardziej cieszyć się życiem. Dobra energia osób zachowujących zdrowe proporcje pomiędzy pracą i odpoczynkiem zwykle udziela się ich rodzinom i znajomym. Taki zrównoważony styl życia procentuje zatem wielokrotnie i to na różne sposoby. Wszystkim zestresowanym i przepracowanym polecamy zatem codzienne ćwiczenie dobrych nawyków w celu zachowania zdrowszej relacji z życiem zawodowym.