One Health – Co to jest?
Podczas dyskusji dotyczących zdrowia czy ekologii coraz częściej pada hasło one health. Co to jest? W jaki sposób ta koncepcja odpowiada na współczesne problemy i potrzeby? Czy jest podejściem słusznym?
Cała nasza populacja staje obecnie przed wieloma wyzwaniami związanymi z ochroną zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Te wszystkie tematy zbiera Koncepcja One Health. W języku angielskim oznacza Jedno Zdrowie i odnosi się do kondycji całej planety. Jest zatem podejściem interdyscyplinarnym, które skupia się na zrozumieniu i poprawie zdrowia ludzi, zwierząt i ekosystemów, rozumianych jako nierozłączne elementy jednej całości.
One Health – Co to jest? – Na czym się skupia?
Oto podstawowe tematy, jakie obejmuje koncepcja One Health:
Wzajemne oddziaływanie
One Health zakłada, że wszystkie zjawiska i stworzenia na ziemi są ze sobą ściśle powiązane. Zdrowie jednego elementu wpływa na kondycję pozostałych, co sprawia, że podejście to uwzględnia cały ekosystem.
Interdyscyplinarność
Koncepcja One Health wymaga współpracy między różnymi dziedzinami nauki, takimi jak medycyna ludzka i weterynaryjna, ekologia, epidemiologia, genetyka, czy nauki społeczne. Tylko poprzez zintegrowane podejście możliwe jest zrozumienie pełnego ciągu przyczynowo-skutkowego różnych procesów.
Współpraca między sektorami
Ogromną wagę ma także współpraca nie tylko pomiędzy dziedzinami nauki, ale także między różnymi sektorami. Zaliczamy do nich między innymi służbę zdrowia, rolnictwo, przemysł, usługi i inne. Tylko jeśli każdy z nich będzie dostosowywany do obowiązujących zaleceń, możliwa jest skuteczna prewencja i kontrola chorób.
Zagrożenia dla zdrowia publicznego
W kontekście One Health rozważa się różne aspekty zagrożeń dla zdrowia publicznego. Największą uwagę zwraca się na choroby zakaźne przenoszone między gatunkami, oporność na leki i zanieczyszczenie środowiska. Bada się także wpływ zwiększonej mobilności (np. tanie loty lub popularność wycieczek międzykontynentalnych) na większe prawdopodobieństwo wybuchu epidemii i pandemii.
One Health – Co to jest? – Przykłady praktyczne
Redukcja przypadków zarażenia
Badania nad chorobami zakaźnymi, takimi jak ptasia grypa, choroba szalonych krów czy inne schorzenia przenoszone z zwierząt na ludzi, są kluczowe dla zapobiegania epidemiom. W związku z tym należy stale monitorować pojawiające się przypadki zachorowań i weryfikować ich okoliczności.
Weterynaria
Kontrola chorób u zwierząt gospodarskich nie tylko chroni zdrowie zwierząt, ale także wpływa na bezpieczeństwo żywności i ogranicza ryzyko przenoszenia chorób na ludzi. Z drugiej strony spory wpływ ma także ograniczenie stosowania leków i niekontrolowanych suplementów diety u zwierząt.
Ochrona środowiska
Badania nad wpływem zanieczyszczeń środowiska na zdrowie ludzi i zwierząt wskazują na istotne znaczenie utrzymania równowagi ekosystemów. Sposób, w jaki nawet bardzo odległe od siebie części świata, wzajemnie na siebie oddziałują, wskazuje na silne połączenie poszczególnych ekosystemów. Dlatego tym bardziej istotna wydaje się zależność zdrowia ludzkiego od kondycji środowiska naturalnego.
Antybiotykooporność
Przejawem współzależności zdrowia ludzi i zwierząt jest problem antybiotykooporności. To temat, który wymaga zintegrowanego podejścia do stosowania antybiotyków zarówno w medycynie ludzkiej, jak i weterynarii. Stosowanie antybiotyków jako terapii pierwszego wyboru w przypadku przeróżnych infekcji prowadzi do stopniowego uodparniania się na tego typu specyfiki. Dodatkowo – zwierzętom hodowlanym masowo podaje się antybiotyki, by zmniejszyć śmiertelność. W konsekwencji konsumenci spożywający produkty pochodzenia zwierzęcego stale przyjmują te dodatkowe substancje.
One Health – Co to jest? – Współczesne wyzwania
Koncepcja One Health stanowi ważne narzędzie w radzeniu sobie z nowoczesnymi wyzwaniami zdrowotnymi, zachęcając do współpracy między różnymi dziedzinami nauki i sektorami. Wszystko po to, by promować zdrowie na wszystkich poziomach – od jednostki, poprzez społeczność, po całe ekosystemy. Zatem holistyczne podejście pozwala na niwelowanie wielu zagrożeń na raz, wykorzystując fakt, iż są one poniekąd połączone.
Skąd wynika to połączenie? Przede wszystkim z wpływu, jaki na ludzi i zwierzęta ma środowisko. Dodatkowo równowaga w łańcuchu pokarmowym pozwala również na zdrowie i dobrobyt wśród ludzi. Każdy ginący gatunek powoduje nieodwracalne zmiany, do których jako element ekosystemu nie jesteśmy w stanie się szybko przystosować. Zmiany klimatu oraz ingerencja ludzka w środowisko powodować może rozwój nieznanych dotąd chorób. Wpływają też na rozprzestrzenianie się globalnie zagrożeń, które dotąd występowały tylko lokalnie.
One health – czy to przyszłość ochrony zdrowia?
Naukowcy coraz częściej odnoszą się do koncepcji One Health jako do jedynego skutecznego sposobu walki z chorobami cywilizacyjnymi, epidemiami i innymi bolączkami trawiącymi obecnie ludzkość. Według nich, tylko szeroko zakrojone, wielotorowe działania są w stanie zapewnić prawdziwe remedium i dotrzeć do przyczyn problemów. Wszelkie inne, bardziej skoncentrowane rozwiązania stanowią tylko chwilową ulgę, nie eliminując właściwego źródła zagrożeń. Już od dziesięcioleci żyjemy w „globalnej wiosce”, a lata pandemiczne powinny nas już nauczyć, iż ochrona zdrowia rzadko działa w podejściu lokalnym. A co Państwo myślą o takiej interdyscyplinarnej koncepcji? Czy są lepsze alternatywy?
Zapraszamy do lektury innych naszych artykułów:
Polish