Upcycling żywności
Od wielu już lat przyzwyczajeni jesteśmy do recyklingu jako jednej z ważniejszych form dbania o środowisko. Wobec rosnących problemów środowiskowych powstała potrzeba pójścia o krok dalej. Upcycling żywności – czym jest i jak pomaga planecie?
Upcycling żywności – co to jest?
Staramy się zbierać i segregować śmieci, by część z nich mogła zostać poddana obróbce i ponownie posłużyć innemu użytkownikowi. Plastikowe lub szklane butelki trafiają do ponownego użytku, a z makulatury tworzony jest np. papier toaletowy. To właśnie znany nam recycling.
W przeciwieństwie do niego, upcycling nie dąży do wytworzenia tego samego lub podobnego jakościowo produktu. Ideą tej nowej metody jest uzyskanie wyniku o wyższej jakości i wartości niż użyte do produkcji składniki. Przykładem upcyclingu mogą być torebki tworzone ze starych skrawków materiału, ozdoby lub meble wykonane z odpadów produkcyjnych (np. palety, metalowe ramy, kawałki drewna). Często wartością dodaną efektu końcowego jest indywidualizm wykonania oraz inwencja twórcza. Wiele obrazów powstaje np. z rozbitych luster, szklanek czy zniszczonych elementów garderoby.
Jak zatem ma się upcycling do żywności? Skupia się on przede wszystkim na odpadach produkcyjnych i mało estetycznych produktach. Gdyby nie dokonano upcyclingu, prawdopodobnie zostałyby wyrzucone lub sprzedane po bardzo niskiej cenie. Zamiast tego, zostają pomysłowo wykorzystane i zamienione w atrakcyjne dla konsumentów produkty.
Przykłady zastosowania
W jaki sposób można dokonać upcyclingu czegoś, co bardzo szybko traci swoją świeżość i jakość? Odpowiednio to zakonserwować lub wykorzystać naturalne procesy takie jak np. fermentacja. Przykładem takiego podejścia jest przetwarzanie nazbyt dojrzałych owoców w wino lub kiszenie warzyw. Dobrym zabezpieczeniem przed zepsuciem jest także wyrabianie dżemów owocowych z resztek produkcyjnych.
Sztandarowym przykładem upcyclingu jest firma Pulp Pantry wytwarzająca chipsy z pulpy powstałej po wyciskaniu soków np. z marchewki lub buraka. Suche resztki owoców i warzyw zawierają mnóstwo błonnika i nie tracą praktycznie nic ze swojego pierwotnego smaku. Poprzez prasowanie i wypiekanie można zrobić z nich zdrowe i pożywne przekąski.
Upcycling żywności może także polegać na sprzedaży obranych lub ugotowanych owoców lub warzyw, które po takiej obróbce zyskują bardziej atrakcyjny wygląd. W supermarketach coraz częściej można zakupić gotowane buraczki i ziemniaki, obrane i pokrojone marchewki, ogórki itp. Często już na etapie produkcji widoczne są defekty, które mogłyby utrudnić dystrybucję towaru. Plamy, przebarwienia czy drobne uszkodzenia, które w żaden sposób nie obniżają jakości i bezpieczeństwa wyrobów sprawiają, że wiele z nich ląduje na śmietniku. A wystarczy kawałek wyciąć, obrać lub pokroić produkt i jego wygląd znacząco się poprawia.
Podnosić jakość i estetykę produktów spożywczych możemy także w warunkach domowych. Sporo jedzenia marnuje się, jeżeli w rodzinie są małe dzieci. Ich częsta wybiórczość pokarmowa i zmienne preferencje doprowadzają do marnotrawstwa całych posiłków. Czasem część jedzenia przez nieuwagę ląduje pod stołem, czasem dziecko zmienia nagle zdanie co do tego, jaki chce spożyć posiłek. Tu konieczna jest spora doza kreatywności, by zdatne do spożycia resztki przerobić np. na wartościowe danie wielogarnkowe lub z niedojedzonych owoców stworzyć deser. Wszystko zależy od inwencji twórczej i chęci zmniejszenia strat.
Dlaczego upcycling żywności jest tak ważny?
W czasach, gdy produkcja pochłania ogromne ilości zasobów naturalnych i przyczynia się znacząco do wzrostu zanieczyszczenia planety, każdy sposób na jej ograniczanie jest dobry. Upcycling to przede wszystkim przeciwdziałanie marnotrawstwu, zarówno na etapie produkcji, dystrybucji, jak również samej konsumpcji. Skoro na wyprodukowanie danego rodzaju żywności zostały już zużyte pewne zasoby wody, energii czy złóż, wpływ na środowisko już został wywarty. Warto więc starać się o to, by nie poszedł na marne, by dobry produkt nie trafił na śmietnik.
Upcycling nie zakłada natychmiastowych, spektakularnych efektów. Stara się raczej małymi krokami odwrócić kulturę konsumpcjonizmu i obniżyć tendencję do szybkiego pozbywania się przedmiotów oraz generowania wielkiej ilości odpadów. Obecnie lubujemy się w jednorazówkach, nie staramy się przedłużyć życia zużywanych produktów, a wobec żywności mamy ogromne wymagania estetyczne. Edukacja społeczna i zwiększanie świadomości ma za zadanie stopniowo ukształtować bardziej oszczędną kulturę oraz większą skłonność do ponownego nadawania wartości zużytym lub uszkodzonym dobrom.
W jaki niby sposób ma to pomóc naszej planecie? Jak zwykle liczy się efekt skali. Jedna osoba niewiele zdziała wobec polityki wielkich korporacji, jednak zmiana mentalności i przyzwyczajeń całych grup społecznych może przynosić wymierne efekty. Mniejsza konsumpcja oznacza obniżoną produkcję, co z kolei spowalnia zużycie surowców. To także mniej odpadów, które obecnie stanowią główne utrapienie ludzkości.
Co jest ważne? Upcycling żywności – podsumowanie
W przypadku upcyclingu należy pamiętać, że każdy, nawet najdrobniejszy gest na rzecz ochrony środowiska ma znaczenie. Nie trzeba od razu zostać guru przetwarzania żywności czy ponownego wykorzystywania zużytych materiałów. Na początek wystarczy zacząć wybierać w supermarketach nieco mniej atrakcyjne owoce i warzywa lub zostać klientem firm zajmujących się upcyclingiem. Oprócz zmiany nawyków zakupowych można także poszukać sposobów na upcycling w otaczających nas przedmiotach. Wykonywanie pomysłowych ozdób, przerabianie starych ubrań czy przygotowywanie przetworów z żywności o krótkim terminie. To wszystko ma pozytywny wpływ nie tylko na planetę, ale także na nasze finanse. Należy zatem traktować upcycling jako podwójnie wartościową praktykę, którą warto wprowadzić do swojej codzienności.
Polecamy także:
Białko w diecie – dlaczego jest ważne i jak je wybierać?
Polish